Dziś turbosprężarka stała się powszechną częścią układów napędowych, pozwalając na zrealizowanie kilku istotnych celów. Dodanie turbiny pozwoliło na downsizing, czyli uzyskanie większej mocy przy tej samej pojemności skokowej. Jednocześnie poprawieniu charakterystyki momentu obrotowego silnika. Silnik wyposażony w turbosprężarkę ma wyższą sprawność i lepsze parametry w zakresie emisji, co czyni go przyjaźniejszym dla środowiska.
Kiedyś turbo spotykano głównie w silnikach Diesla, w których korzyści z zastosowania turbiny są największe. Dziś turbosprężarki stały się powszechne także w jednostkach benzynowych, a rynek turbosprężarek do samochodów osobowych bardzo się rozwinął. Turbosprężarki znajdziemy w pojazdach dostawczych i ciężarowych. Rewolucja nie ominęła maszyn budowlanych i rolniczych.
Zwykły posiadacz auta zwykle nie interesuje się turbiną do momentu kiedy odmówi ona posłuszeństwa. Producenci samochodów zwykle oferują turbinę jako podzespół do wymiany w całości. Jeśli okaże się, że trzeba kupić nową turbosprężarkę, okazuje się, że jej cena sięga kilku tysięcy złotych. Nic dziwnego, że dynamicznie rozwinął się rynek regeneracji turbosprężarek. Dzięki regeneracji naprawa pojazdu w dobrej cenie staje się możliwa.
Regeneracja turbiny wykonywana przez specjalizowany serwis odbywa się w kilku krokach. Najpierw używana turbosprężarka poddawana jest wstępnym oględzinom, a następnie rozmontowywana. Na tym etapie konieczne jest fachowe badanie wszystkich podzespołów składowych. Konieczny jest dokładny pomiar wymiarów części, luzów, a także dokładna ocena pod kątem nawet najmniejszych pęknięć czy innych wad.
Kolejnym etapem regeneracji turbin jest czyszczenie podzespołów przy użyciu profesjonalnych narzędzi (ultradźwiękowe, śrutowanie bądź szkiełkowanie). Części nie nadające się do ponownego wykorzystania są wymieniane na nowe. Niektóre elementy takie jak uszczelki, pierścienie czy łożyska są zawsze wymieniane.
Etap montażu wymaga dużej staranności i dokładności. Wirujące elementy turbiny są wywarzane, najpierw osobno, a następnie w łożyskowaniu. Turbina musi być szczelna. Na koniec konieczna jest kalibracja zmiennej geometrii bądź zaworu upustowego.
Zastosowanie zmiennej geometrii (VNT – Variable Nozzle Turbine, VTG – Variable Geometry Turbocharger) pozwoliło na poprawienie charakterystyki turbodoładowania. Jednak regeneracja czy naprawa turbosprężarki wymaga dodatkowych narzędzi.
Do regulacji turbin często wykorzystywane jest stanowisko, tzw. flow bench, pozwalający na ustawienie i weryfikację działania zmiennej geometrii w warunkach symulowanej pracy.
Regeneracja turbin z elektronicznymi sterownikami zmiennej geometrii nie była by możliwa gdyby nie elektroniczne testery umożliwiające niezależne sterowanie zmienną geometrią. Takim urządzeniem jest TP-TACT produkcji DTE. Urządzenie wyposażone w komplet kabli do różnych modeli sterowników pozwala wygodnie przetestować zarówno sam moduł sterownika jak i w komplecie z turbiną. Tester umożliwia także testowanie sterowników turbin z upustem spalin.
TP-TACT oferuje możliwość niezależnego sprawdzenia czujników położenia zmiennej geometrii czy klapy upustowej spalin. Można także sprawdzić silnik ze sterownika. Okaże się także przydatny w przypadku turbosprężarek sterowanych pneumatycznie, pozwalając na sprawdzenie elektrozaworów regulacyjnych.
Oprócz funkcji testowych TP-TACT pozwala na programowanie zakresu pracy kompatybilnych turbin. Stanowi to nie tylko niezbędny etap regeneracji turbosprężarki, ale pozwala na wygodną wymianę wadliwego sterownika jeśli inna naprawa turbiny nie jest konieczna. Programowanie pozwala na przeniesienie ustawień do sterownika umożliwiając jego pracę w innym silniku/modelu samochodu.
Jeśli użytkownik szuka wyłącznie funkcji programowania sterowników może wykorzystać tester Turbo Prog (np. jeśli korzysta z testera VNTT-PRO umożliwiającego wyłącznie testowanie sterowników). Aktualna oferta testerów znajduje się na stronie DTE.
To co powinno interesować zarówno warsztaty samochodowe przeprowadzające naprawę jak i świadomego użytkownika samochodu to wybór oferty w zakresie regeneracji turbosprężarek. Na to pytanie nie ma łatwej odpowiedzi, ale warto pamiętać, że kluczowe jest tutaj doświadczenie, a cena nie może być jedynym kryterium. Zbyt niska cena często wróży poniesienie dodatkowych kosztów w przyszłości.
Profesjonalny serwis, o ugruntowanej pozycji na rynku powinien do regenerowanej turbiny dołączać odpowiednią gwarancję (najlepiej 24 miesiące gwarancji bez limitu kilometrów). Duże firmy zajmujące się regeneracją oferują nieraz także elastyczne formy finansowania, np. zakup na raty.
Udzielenie gwarancji na długi okres powinno wynikać z wykonania usługi regeneracji przy użyciu nowoczesnych maszyn, przez najwyższej klasy specjalistów. W praktyce tylko nieliczne serwisy są w stanie zapewnić jakość na poziomie oryginalnych części OEM. Kluczowe jest fachowe wykonanie naprawy przy użyciu części odpowiedniej jakości.
Elementy turbosprężarki wirujące ponad 200 000 obr/min. nie pozwalają na błędy. Bez dokładnego wyważenia i fachowości przeprowadzenia całej usługi nie da się zapewnić trwałości. Jeśli sprzęt taki jak turbosprężarka ma służyć długie lata, to tylko serwisowana właściwie.
Autor: Inżynier Produktu Piotr Libuszowski
DeltaTech Electronics to polski producent i ekspert w branży automotive, który na bazie ponad 25 lat doświadczenia wyznacza trendy w innowacyjnej diagnostyce samochodowej.
To, co nadaje rytm naszej pracy, to wsłuchiwanie się w potrzeby klientów oraz śledzenie aktualnych problemów, z którymi mierzą się warsztaty samochodowe. Owocem tego jest oferta skrojona idealnie „na miarę” ich oczekiwań.
Cały cykl życia produktów od momentu projektowania rozwiązań, poprzez produkcję, kontrolę jakości i opiekę posprzedażową odbywa się w Firmie. Jakość tego procesu dokumentują liczne nagrody branżowe.
Naszą dumą jest szybkie wsparcie techniczne, polska jakość oraz setki zadowolonych klientów. Firma współpracuje z kluczowymi dystrybutorami w branży motoryzacyjnej.
